Begrijpend lezen is een belangrijke vaardigheid die kinderen helpt om informatie te verwerken, kritisch na te denken en verbanden te leggen. Of het nu gaat om verhalen, informatieve teksten of schoolopdrachten, goed begrijpend lezen is de basis voor succes in bijna alle vakken. Voor veel ouders en leerkrachten is het een uitdaging om te weten hoe ze kinderen effectief kunnen ondersteunen in dit proces. In dit blogbericht bespreken we een praktisch stappenplan voor begrijpend lezen dat je helpt om de leesvaardigheid van kinderen te verbeteren. Dit stappenplan is eenvoudig te volgen en kan zowel thuis als in de klas worden toegepast.
Waarom is Begrijpend Lezen Zo Belangrijk?
Begrijpend lezen gaat verder dan alleen het ontcijferen van woorden. Het draait om het begrijpen van de inhoud, het maken van verbanden en het interpreteren van de boodschap van de tekst. Kinderen die goed zijn in begrijpend lezen, zijn vaak zelfverzekerder en presteren beter op school. Ze kunnen complexe teksten analyseren, begrijpen wat ze lezen en deze informatie toepassen in andere vakken zoals wiskunde, geschiedenis en natuurwetenschappen.
Stappenplan voor Begrijpend Lezen
Hieronder vind je een stapsgewijze aanpak om kinderen te helpen hun begrijpend lezen te verbeteren. Dit stappenplan voor begrijpend lezen is gemakkelijk te volgen en kan worden aangepast aan het niveau en de behoeften van elk kind.
VOOR het Lezen
Activeren van Voorkennis
De eerste stap bij begrijpend lezen begint vóórdat het kind daadwerkelijk begint te lezen. Het activeren van voorkennis helpt kinderen om zich beter voor te bereiden op wat ze gaan lezen. Wanneer kinderen al iets weten over het onderwerp van een tekst, kunnen ze nieuwe informatie gemakkelijker begrijpen en verwerken.
Hoe doe je dit?
- Praat kort met je kind over het onderwerp van de tekst. Stel vragen zoals: “Wat weet je al over dit onderwerp?” of “Heb je hier eerder iets over gehoord?”
- Maak gebruik van afbeeldingen of video’s die gerelateerd zijn aan de tekst. Dit helpt kinderen om zich in te leven in de tekst en hun voorkennis te activeren.
TIJDENS het Lezen
Lees de Tekst Door
De tweede stap is dat kinderen de tekst zelf lezen. Dit kan stil of hardop, afhankelijk van wat het kind prettig vindt. Het doel is om de tekst als geheel te bekijken, zonder meteen in te gaan op details.
Tips:
- Laat het kind rustig lezen zonder onderbrekingen, zodat het zich volledig kan concentreren op de inhoud.
- Als het gaat om een langere tekst, kun je kinderen laten markeren of onderstrepen wat hen opvalt of wat ze moeilijk vinden. Dit geeft later aanknopingspunten voor discussie.
Stel Vragen
Een actieve leeshouding helpt kinderen om de tekst beter te begrijpen. Door vragen te stellen tijdens het lezen, blijven kinderen gefocust en denken ze na over wat ze lezen. Dit voorkomt dat ze de tekst passief doorlezen zonder deze goed te verwerken. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een tweede keer lezen of, wanneer je de tekst hebt verdeeld in stukken, na ieder stuk lezen.
Stel bijvoorbeeld de volgende vragen:
- “Wat denk je dat er hierna gaat gebeuren?”
- “Waarom zou de hoofdpersoon dit hebben gedaan?”
- “Wat betekent dit woord, denk je?” Deze vragen stimuleren het kind om na te denken over de tekst en helpen hen om zich de inhoud beter eigen te maken.
NA het Lezen
Maak een Samenvatting
Na het lezen is het belangrijk om kinderen te laten samenvatten wat ze hebben gelezen. Dit helpt hen om de belangrijkste ideeën en details uit de tekst te onthouden en te begrijpen. Het is een goede oefening in het onderscheiden van hoofd- en bijzaken.
Hoe kun je dit doen?
- Laat het kind in eigen woorden vertellen waar de tekst over ging. Dit kan mondeling of schriftelijk.
- Stimuleer het gebruik van kernwoorden. Vraag bijvoorbeeld: “Wat zijn de belangrijkste woorden uit deze tekst?”
- Begin eenvoudig met korte samenvattingen en breid dit uit naar langere teksten en uitgebreidere samenvattingen.
Oefen met Inferenties
Inferenties maken is een belangrijke vaardigheid binnen begrijpend lezen. Dit houdt in dat het kind conclusies trekt op basis van informatie die niet direct in de tekst staat. Inferenties helpen kinderen om verbanden te leggen en dieper na te denken over wat ze lezen.
Activiteit:
- Lees samen een stukje tekst waarin niet alles duidelijk wordt uitgelegd. Vraag daarna: “Wat denk je dat er bedoeld wordt?” of “Wat kun je afleiden uit de tekst?”
- Laat kinderen redeneren en uitleggen waarom ze tot die conclusie zijn gekomen.
Breid de Woordenschat Uit
Een uitgebreide woordenschat is essentieel voor begrijpend lezen. Wanneer kinderen nieuwe woorden tegenkomen, is het belangrijk dat ze leren om de betekenis van deze woorden te begrijpen, hetzij door de context van de zin of door het opzoeken van de betekenis.
Tips om woordenschat te vergroten:
- Bespreek regelmatig nieuwe woorden met je kind en oefen met synoniemen en antoniemen.
- Maak gebruik van woordenlijsten of flitskaarten om het geheugen van je kind te trainen.
- Moedig kinderen aan om nieuwe woorden die ze leren, toe te passen in gesprekken of hun eigen verhalen.
Evalueer de Tekst
De laatste stap is de evaluatie van de tekst. Dit helpt kinderen om kritisch na te denken over wat ze hebben gelezen. Het gaat hierbij niet alleen om de inhoud, maar ook om het vormen van een mening of reflectie over de tekst.
Vragen die je kunt stellen:
- “Wat vond je van deze tekst? Was het interessant of juist saai?”
- “Wat zou jij anders doen als je de hoofdpersoon was?”
- “Vind je de tekst duidelijk of zijn er nog dingen die je niet begrijpt?” Door deze evaluatie denken kinderen kritisch na over de tekst en ontwikkelen ze hun leesbegrip verder.
Praktische Tips voor Ouders en Leerkrachten
Nu je het stappenplan voor begrijpend lezen kent, zijn hier enkele extra tips om het begrijpend lezen van kinderen te verbeteren:
- Lees elke dag: Regelmatig lezen helpt kinderen om hun leesvaardigheden te verbeteren. Lees samen boeken die aansluiten bij het niveau en de interesses van het kind.
- Maak lezen leuk: Kies boeken of teksten waar je kind enthousiast van wordt. Dit kan variëren van stripverhalen tot informatieve teksten over hun favoriete onderwerp.
- Gebruik verschillende soorten teksten: Laat kinderen niet alleen verhalen lezen, maar ook informatieve teksten, gedichten, nieuwsberichten of tijdschriften. Dit helpt hen om verschillende soorten informatie te leren begrijpen.
Een Stappenplan voor Begrijpend Lezen Kan Helpen
Het verbeteren van begrijpend lezen bij kinderen is een proces dat geduld en consistentie vereist. Met dit stappenplan voor begrijpend lezen kun je kinderen op een gestructureerde manier helpen om hun leesvaardigheden te versterken. Door middel van het activeren van voorkennis, het stellen van vragen, het maken van samenvattingen en het oefenen met inferenties, ontwikkelen kinderen een beter begrip van wat ze lezen.
Of je nu een ouder of leerkracht bent, het volgen van dit stappenplan kan je helpen om het niveau van begrijpend lezen bij je kind of leerling te verbeteren. Zorg ervoor dat je leesactiviteiten afwisselend en leuk houdt, zodat kinderen gemotiveerd blijven om te leren en zichzelf te ontwikkelen.